Stikstofplannen zonder meetlat

Geen beleid zonder meetlat: waarom het loslaten van de KDW ons allemaal schaadt

In een tijd waarin polarisatie hoogtij viert, verdient elke poging tot samenwerking waardering. Dus ja — het is positief dat IPO, VNG en LTO samen optrekken in het stikstofdossier. Maar laten we ons niet vergissen: waardering is nog geen instemming.

De stikstofplannen die nu voorliggen — uit Den Haag, maar ook in de slipstream van het IPO en LTO — zijn simpelweg ontoereikend. Ze schuiven fundamentele keuzes voor zich uit, leunen op technologische beloften die vaker niet dan wel werken, en bieden boeren géén helder perspectief. Ondertussen gaat de achteruitgang van onze natuurgebieden onverminderd door.

Verdroging, verzuring, verstikkende bramen waar vroeger klokjesgentiaan en heideblauwtjes bloeiden. Dat is geen hysterie van ecologen, maar de feitelijke stand van het land.

Wat gaat er mis? De huidige plannen zijn:

• Vrijblijvend: deelname is vrijwillig, zonder harde garanties dat de doelen gehaald worden;
• Versluierend: de krimp van de veestapel wordt omzeild, terwijl die onvermijdelijk is;
• Traag en technisch: innovatiemaatregelen domineren, maar structurele reductie blijft uit;
• Juridisch wankel: vergunningverlening blijft muurvast zitten — voor woningbouw, verduurzaming én natuurherstel.

En alsof dat nog niet genoeg is, komt demissionair minister Wiersma nu met een nieuw huzarenstukje: ze wil af van de Kritische Depositiewaarde (KDW). Niet omdat de wetenschap veranderd is. Maar omdat de politieke realiteit haar niet goed uitkomt. De KDW bepaalt nu nog hoeveel stikstof een natuurgebied maximaal aankan zonder blijvende schade. Die waarde is recent nóg scherper vastgesteld — wat lastig is voor beleidsmakers, maar noodzakelijk voor de natuur.

Wiersma stelt voor om deze wettelijke ondergrens te schrappen en te vervangen door een ‘norm’. Hoe die norm eruitziet, is onduidelijk. Wat wél duidelijk is: het juridisch fundament wordt broos. En dat is gevaarlijk. Want als de nieuwe aanpak strandt — en die kans is reëel — dan zijn boeren, bouwers én bestuurders verder van huis dan ooit.
Het argument dat de landsadvocaat meekijkt? Mooi, maar geen garantie. Brussel toetst immers streng: de natuur mag er niet op achteruit gaan. Welke ‘norm’ je ook bedenkt.

Wie denkt dat je het stikstofprobleem oplost door de meetlat af te schaffen, maakt zichzelf iets wijs. Alsof je de koorts van een patiënt negeert door de thermometer te verstoppen. Dat is geen beleid. Dat is politieke verdwazing.

Ondertussen zie ik in de Staten van Drenthe hoe BBB — met haar comfortabele machtspositie — schijnoplossingen presenteert, halve waarheden verkoopt en noodzakelijke keuzes vermijdt. Schrijnender nog: partijen als VVD, CDA en PvdA weten beter, maar zwijgen — uit angst voor onrust of verlies aan invloed.
Ze praten over ‘tijd kopen’ en ‘ruimte voor innovatie’, maar leveren in werkelijkheid uitstel, verwarring en teleurstelling. Terwijl de natuur instort, zeggen zij: “Het moet anders, maar niet nu.” Terwijl jonge boeren wachten op perspectief, zeggen zij: “Eerst praten, dan misschien ooit plannen.”

En de boeren die wél vooruit willen? Die raken verstrikt in het rookgordijn van vertraging.
BBB wijst niet alleen de werkelijkheid af, maar zelfs het slappe compromis van LTO en IPO. Dat is alsof je in een zinkend schip zit, een gammele reddingsboei krijgt toegeworpen — en roept: “Nee dank je, ik wacht wel op een jacht.” Ondertussen zinken we verder.

Boeren worden niet geholpen met valse hoop. De natuur niet met mooie woorden. En Drenthe niet met politieke uitvluchten.

Wat dan wel?
Wat ons betreft is het tijd voor échte keuzes. Geen gepolder, maar uitvoering. Geen uitstel, maar verantwoordelijkheid.

Wij pleiten voor:

1. Duidelijke, juridisch houdbare reductiedoelen per gebied, gebaseerd op ecologie.
2. Gerichte krimp van de veestapel, via uitkoop van piekbelasters en steun aan boeren die willen omschakelen.
3. Stoppen met luchtkastelen, zoals luchtwassers en andere ineffectieve technologieën.
4. Natuurherstel als centraal uitgangspunt, geen sluitpost.
5. Stikstofruimte reserveren voor écht duurzame projecten, met prioriteit voor woningbouw, zorg en energietransitie.
6. Toekomst voor boeren, via eerlijke landverdeling, steun voor jonge ondernemers en versterking van korte ketens

We kunnen de bocht nemen — of tegen de muur rijden.
De natuur heeft geen tijd voor politieke spelletjes. Boeren hebben recht op duidelijkheid. En dit land verdient beter dan beleid op goed geluk.